Đặc xá khi chưa hoàn thành trách nhiệm dân sự

Người phạm tội chưa hoàn thành trách nhiệm dân sự của bản án có được hưởng đặc xá theo quy định của pháp luật hay không? Căn cứ theo Luật đặc xá năm 2008 và Nghị định 52/2019/NĐ-CP Quy định chi tiết một số điều của Luật Đặc xá quy định:

Đối với những người phạm tội bị kết tội bởi bản án hình sự thì bên cạnh những hình phạt theo quy định của pháp luật hình sự thì tùy vào từng trường hợp họ vẫn thực hiện các nghĩa vụ dân sự khác nếu có. 

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 4 Nghị định 52/2019/NĐ-CP thi người bị kết án phạt tù đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự là người thuộc một trong các trường hợp sau:

• Đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác theo bản án, quyết định của Tòa án;
• Có quyết định đình chỉ thi hành án của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền;
• Có văn bản đề nghị của người được thi hành án hoặc đại diện hợp pháp của người được thi hành án về việc không phải thi hành nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác theo bản án, quyết định của Tòa án đối với tài sản không thuộc sở hữu nhà nước.

Nếu như theo quy định của Luật đặc xá 2007 thì một trong những điều kiện để được đề nghị đặc xá là: Phải chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, đã nộp án phí thì mới được đặc xá; Đã thi hành xong nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác đối với người bị kết án phạt tù về các tội phạm tham nhũng hoặc tội phạm khác do Chủ tịch nước quyết định trong mỗi lần đặc xá.

Tuy nhiên, theo quy định tại điểm đ, khoản 1, Điều 11 Luật đặc xá 2018 thì người được đề nghị đặc xá khi đã thi hành xong hoặc thi hành được một phần nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác nhưng do lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn thuộc trường hợp chưa có điều kiện thi hành tiếp phần còn lại theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự đối với người bị kết án phạt tù không thuộc trường hợp tội phạm tham nhũng. 

Người bị kết án phạt tù đã thi hành được một phần nghĩa vụ tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác nhưng do lâm vào hoàn cảnh kinh tế đặc biệt khó khăn thuộc trường hợp chưa có điều kiện thi hành tiếp phần còn lại là trường hợp người đó và gia đình không còn tài sản để thi hành án hoặc có tài sản nhưng giá trị tài sản chỉ đủ để thanh toán chi phí cưỡng chế thi hành án hoặc tài sản theo quy định của pháp luật không được kê biên, xử lý để thi hành án và không có thu nhập hoặc có thu nhập chỉ bảo đảm cuộc sống tối thiểu cho người phải thi hành án, người mà họ có trách nhiệm nuôi dưỡng (Khoản 3, Điều 4 Nghị định 52/2019/NĐ-CP).

Như vậy, theo Luật Đặc xá 2018 thì những người bị kết án phạt tù có thời hạn hoặc tù chung thân đã hoàn được một phần nghĩa vụ tài sản, bồi thường thiệt hại, trách nhiệm dân sự vẫn được đề nghị hưởng đặc xá.